پرسش :

والدین چگونه مراقب تربیت کودک باشند؟

پاسخ :
پیچ رادیو را که باز کردم، صدای چند نفر گوش را می نواخت که همه با هم می گفتند «زندگی با قرآن» . نظرم جلب شد که ببینم چه برنامه ای است ، بله؛ بازهم برنامه های خوب رادیو قرآن و گوش بنده و بخش دیگری به نام "زندگی با قرآن".
مجری زبردستی که مکرر صدای او را شنیده ام و بخاطر اجرای خوبش ، پیش خودم او را ستوده ام این داستان را تعریف می کرد و می گفت : زهرا محمدی دختربچه 9 ساله ای است که در یک خانواده 4 نفره زندگی می کنه، مادر این کودک که در تماسی با برنامه ، جویای درمان ناخون جویدن و پرخاشگری کودک خود بود به پرسش های مجری پاسخ می داد .
موارد لازم را برای اصلاح رفتار کودک بگویید.
- زهرا دروغ هم می گوید؟
* بله اما وقتی می گوئیم چرا دروغ گفتی می گوید: مصلحتی بود.
- چه زمانی ناخون می جود؟
*هنگامی که بین او و خواهرش مریم که چند سالی زهرا از او بزرگ تر است ، تبعیض قائل شویم، یا به او بگوییم مراعات خواهرت را بکن او از تو کوچک تر است و تو دیگر بزرگ شده ای و یا گاهی ممکن است به خاطر برخی از پرخاشگری هامورد عتاب و یا تنبیه واقع شود ، به گوشه ای می رود و ناخون می جود.
- شما در منزل با همسر خود چگونه تعامل می کنید؟
* من اختلافاتی با خانواده همسرم دارم و این اختلاف به روابط من و شوهرم لطمه وارد کرده است و گاهی با یکدیگر رو راست نیستیم، بنابراین شوهرم مکرر به من دروغ می گوید و وقتی علت را جویا می شوم می گوید دروغ مصلحتی بود.
***
خانم مجری که بعداً فهمیدم نام او ترکاشوند بود از کارشناس برنامه که شخصی بود به نام دکتر امینی پرسید داستان را شنیدید؟
دکتر در پاسخ گفت: بله
مجری پرسید این داستان را تحلیل کنید.
***
کارشناس شروع کرد: پرخاشگری زهرا نتیجه کشمکش های داخلی زن و شوهر به خاطر اختلافات بی پایه در منزل است . دروغ گویی زهرا به خاطر دروغ گویی های پدر و مادر زهراست، دلیل آن هم این است که وقتی علت هر دو را جویا می شویم هر دو می گویند دروغ مصلحتی بود.
و ناخون جویدن زهرا، به خاطر هضم نکردن همه ی این ناهنجاری هاست .مخصوصاً تبعیض، چون زهرا هنوز کوچک است با تمام نیازهای یک کودک ، با ورود کودک دوم بسیاری از مسائل در خانه برای او تغییر کرده که مهم ترین آن توجه ،محبت ومیزان ساعتی است که پدر ومادر فرصت با اوبودن را دارند .
پس پدرها و مادرهای عزیز
مشاجره نکنید ، با یکدیگر بلند سخن نگویید ، تا فرزندانتان نیز پرخاشگر نشوند .به یکدیگر دروغ نگویید تا فرزندانتان به شما دروغ نگویند.
یادمان باشد که فرزندان ما آن چیزی می شوند که ما هستیم نه آن چیزی که آرزویش را داریم.
نگاه تان به کودکان تان یکسان تقسیم شود تا کودکان تان گرفتار عقده های درونی و برونی نگردند در غیر این صورت منتظر رفتارهایی ناپسند تر از ناخن جویدن در آینده از آن ها باشید .زمانی که دیگر فرصت چندانی برای تربیت ندارید و نهال کوچک کودک شما به درختی تنومند تبدیل شده است ، پس امروز نیاز کودک تان را بر طرف کنید و با اشباع کردن او از محبت راه ورود محبت های اشتباه را در آینده به قلب او ببندید .
سایت تبیان سعی می کند با مقالات خود در کنارتان باشد با نظرات تان مارا همراهی کنید و در صورت بروز مشکل در تربیت کودک با مشاوره ی تبیان در تماس باشید .
گلي از باغ بهشت
پس از تولد، مهمترين مسئله ، نگهدارى و تربيت كودك است تا وى را آماده ورود به كودكستان، دبستان و در نهايت ورود به اجتماع سازد. نگهدارى طفل عبارت است از به كار بردن وسايل لازم براى بقا، نمو و بهداشت جسمى و روحى كودك مانند غذا دادن، پوشاندن، تميز نگه داشتن و شست و شوى او و به طور كلى آنچه كه سن كودك و طفل اقتضا آن را دارد.
از جمله حقوق كودك كه به عهده والدين آن مى باشد، بهره بردن از شير مادر، تامين مخارج و نگهدارى او و حق حضانت كه هم حق مى باشد و هم تكليف والدين، و از همه مهم تر تربيت كودك است كه به موازات نگهدارى از كودك بايد به تربيت صحيح كودك پرداخت؛ چرا كه فرزند صالح گلى است از گلهاى بهشت و طبق ماده 1104 قانون مدنى در ايران ، والدين بايد در تربيت اولاد خود با يكديگر همكارى نمايند .
والدين فقط مكلف به نگهدارى از طفل نيستند بلكه بايستى در تربيت فرزند خود نيز كوشا باشند و با يكديگر همفكرى نمايند. با توجه به ا ينكه كودكان به علت عدم تكامل رشد بدنى و فكرى قبل و بعد از تولد به مراقبت و توجه خاص نيازمند مى باشند، جاى بسى افتخار دارد كه دين اسلام كه كامل ترين و جامع ترين دين ها مى باشد به اين مسئله بسيار ظريف و حساس، به صورت دقيق و شفاف اشاره نموده است.
براى رشد كامل و متعادل شخصيت كودكان، آنان بايد در محيط خانواده و در فضايى سرشار از شادى و تفاهم پرورش يابند.
دين اسلام، حقوق كودكان از قبل ، حين و بعد از تولد بسيار دقيق اشاره نموده و بر رعايت بسيار دقيق آن، تاكيد ورزيده است و براى اجراى هر مرحله به والدين توصيه هاى لازم را نموده است. قبل از ازدواج به طرفين در انتخاب و گزينش همسر توصيه هايى گرديده ، در حين باردارى و 9 ماه مراقبت كودك، آداب و دستورالعمل هاى خاص آن ذكر گرديده و بعد از تولد تا زمانى كه فرد دوران كودكى و نوجوانى را سپرى مى كند حتى تا زمانى كه در قيد حيات است، در اجتماع حق و حقوق آن لازم الاجرا شمرده شده است. در اسلام در خصوص حقوق والدين كه مرتبط با فرزندان مى باشد،اشاره هاى بى شمارى گرديده است.
از جمله: انتخاب نام نيك كه باعث هويت بخشيدن به كودك گردد.
برخورد منطقى با كودك و پاسخ گويى صحيح به سوالات بى شمار او.
سلام نمودن به آنان و احترام قايل گرديدن براي كودكان.
ابراز رابطه دوستانه توام با احترام.
تكريم فرزندان و كودكان و اعمال عدالت نسبت به آنان.
مسرور نمودن كودك و مشاركت در بازى و تفريح با آنان.
آنچه مسلم است والدين در مسير حفظ و نگهدارى و تربيت كودكان خود با تعامل هاى گوناگونى مواجه مى شوند. والدين اولين مسئوليت در پرورش و حمايت از كودكان را در سنين نوزادى تا بلوغ دارا مى باشند. فرآيند آشناسازى خردسالان با فرهنگ، ارزش ها و هنجارهاى اجتماع پيرامون آنان در دامان خانواده آغاز مى گردد.
براى رشد كامل و متعادل شخصيت كودكان، آنان بايد در محيط خانواده و در فضايى سرشار از شادى و تفاهم پرورش يابند. اهميت تربيت كودك آن هم تربيت بدون خشونت در اسلام بسيار حايز اهميت است. حق رشد و تكامل كودك در محيطى بدون خشونت يكى از حقوق انسانى و بنيادين كودك است.
روش هاي آموزشي همراه با خشونت اعتماد به نفس كودك را كاهش داده و منجر به رفتار غير اجتماعى يا مشكل خودآزارى كودك مى شوند
ريشه هاى خشونت عليه كودكان در خانواده بسيار هستند. اغلب اوقات چنين مشكلاتى از افزايش فشار بر والدين و اين باور كه تنبيه بدنى راه موثرى براى كنترل و تربيت كودك است، ناشى مى شوند. در حالى كه مستندات علمى بسيارى وجود دارند كه نشان مى دهند تربيت با خشونت منجر به بروز مشكلات روانى و پرورش مى گردند؛
به عنوان مثال روش هاى آموزشى همراه با خشونت باعث تضعيف توانايى كودك براى تمركز در مدرسه مى شوند. اين روش ها اعتماد به نفس كودك را كاهش داده و منجر به رفتار غير اجتماعى يا مشكل خودآزارى كودك مى شوند. تنبيه بدنى كودكان از بعد اخلاقى نيز مردود است؛ كتك زدن انسان ها كاراشتباهى است. كودكان نيز انسان هستند .
به طور كلى هر گونه سهل انگارى، آزار روانى و جسمى كودك، باعث رفتار اجتماعى ناپسند شده و شان و حقوق آنها را نقض مى كند. بدون ترديد اساس تربيت اسلامى، بر آزادى فكر و روش تربيتى آن مبتنى برتكريم شخصيت انسان،به خصوص اطفال مى باشد. والدينى كه علاقه دارند فرزندانى با شخصيت مطلوب پرورش دهند لازم است از دوران كودكى به آن توجه كنند و اين خوى پسنديده را ازابتدا در آنان احيا نمايند.
شخصيت،استقلال اراده،ا عتماد به نفس و ...ا ز صفاتى هستند كه اساس آن در ذهن پدر و مادر پى ريزى مى شود. لذا احترام به كودك و حس معاشرت پدر و مادر با وى يكى از اساسى ترين عوامل ايجاد شخصيت در كودك است. توجه به تعليم و تربيت كودكان به طور گسترده اى در احاديث و روايات مورد اشاره قرار گرفته است. «كل مولود يولد على الفطره» به اين معنا كه هر نوزادى بر فطرت پاك متولد مى شود و اگر از همان اوان كودكى مورد تربيت اسلامى قرار گيرد و از آلودگى ها دور نگاه داشته شود، يقيناً در آينده نيز از انحراف مصون خواهد ماند.
رسول اكرم (ص) مى فرمايند: «اكرموا اولادكم و احسنو آدابهم» * فرزندان خود را احترام كنيد و با آنان مودب برخورد نماييد.
پي نوشت:
1- طبرسى، ج 7 ، ص 625
www.eporsesh.com